De Peildatum

Bij de echtscheiding na een huwelijk in gemeenschap van goederen is de verdeling van die gemeenschap een belangrijk onderdeel. Wat hoort tot de gemeenschap en wat is de waarde?
Indien partijen samen afspraken kunnen maken begint de verdeling met de vaststelling van de peildatum. De peildatum kan in overleg worden bepaald. Gekozen kan worden voor een datum in het verleden, bijvoorbeeld de datum waarop de samenwoning feitelijk werd verbroken. De datum ondertekening van het convenant wordt vaak gekozen. Er wordt een peildatum bepaald voor de vaststelling van de samenstelling van de boedel en een peildatum voor de waardering. Welke bezittingen en schulden zijn er op de peildatum en wat is de waarde daarvan.
Als partijen niet tot overeenstemming kunnen komen hanteert de rechtbank de wettelijke peildatum. De datum indiening van het verzoekschrift geldt als wettelijke peildatum voor wat betreft de samenstelling van de gemeenschap omdat op die datum de gemeenschap wordt ontbonden. Een auto aangeschaft na die datum door één van partijen valt dus niet meer in de gemeenschap. Voor de lening die daarvoor mogelijk is afgesloten kan de andere partij ook niet meer worden aangesproken door de schuldeiser mits het verzoekschrift is ingeschreven in het daartoe bestemde register. Voor de waardering wordt aangesloten bij de datum verdeling. Indien de verdeling wordt vastgelegd door de rechtbank is de datum beschikking dus bepalend voor de waarde, tenzij in de beschikking anders wordt bepaald. Daartoe kan aanleiding bestaan bijvoorbeeld indien er bijvoorbeeld kosten (premie) verbonden zijn aan een bepaalde bezitting (levensverzekering). Indien de polis aan een van partijen wordt toebedeeld, zal de waarde van de polis verdeeld moeten worden en daarbij zal rekening gehouden worden met de premiebetaling na de datum ontbinding van het huwelijk. Dat kan door de peildatum voor de waardering gelijk te stellen met de datum ontbinding.
De huizenprijzen zijn ook niet constant. Indien partijen afspraken maken over de woning, wordt de waarde meestal door een taxatie bepaald. Bij een onderlinge vaststelling van de waarde moet rekening worden gehouden met de belastingdienst die zal nagaan of partijen zijn uitgegaan van een reële waarde. Als dat niet zo is, kan er een aanslag worden opgelegd omdat het waardeverschil kan worden aangemerkt als een schenking.
Indien de woning verkocht wordt aan derden, wordt de opbrengst verdeeld. De peildatum valt dus feitelijk samen met de datum levering na verkoop.
Als de peildatum is bepaald kan er verdeeld worden. Een auto die net zoveel waard is als de inboedel kan aan de ene partij worden toebedeeld en de inboedel aan de ander. De inboedel kan ook bij helften verdeeld worden en de waarde van de auto kan in geld verrekend worden. Er zijn vele variaties mogelijk, waarbij het uitgangspunt is dat ieder recht heeft op de helft van het saldo van de gemeenschap. Dat betekent dat wanneer de bezittingen niet gelijk verdeeld worden, er een vergoeding wegens overbedeling kan worden vastgesteld waardoor partijen per saldo ieder evenveel krijgen uit de gemeenschap.
Tussen de afgesproken peildatum, de feitelijke verdeling en de echtscheiding verstrijkt er nog een periode waarin bezittingen meer of minder waard kunnen worden. De peildatum is ook van belang voor de vaststelling voor wiens rekening of risico die waarde-vermeerdering of vermindering komt. Schade aan de auto die is veroorzaakt na de peildatum die is afgesproken in verband met de verdeling komt voor rekening van degene die de auto toebedeeld heeft gekregen.